Trzeszczany Pierwsze

Przeglądając wiele lat temu różne strony internetowe, natknęłam się na zapis dotyczący istnienia w Trzeszczanach kapliczki świętego Jana Nepomucena. Niestety, mimo wielu prób, kapliczki nie odnalazłam, a do tego jedynym śladem jest moja notatka na małej kartce (bez podania źródła).

Wpis ilustruję fotografiami kościoła pw. Trójcy Przenajświętszej  i Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Trzeszczanach Pierwszych. Podczas mojej ostatniej wizyty świątynia była otwarta.

Istnienie kapliczki jest możliwe. W miejscowości są wielowiekowe tradycje katolickie oraz zespół pałacowo-parkowy, który należał między innymi do Jana Bielskiego. Poniżej fragmenty historii Trzeszczan. 

W 1894 r. Cały majątek zakupił dziedzic Jan Bielski. Przed zakupieniem majątku zajmował się handlem. Po niedługim czasie wykupił herb szlachecki, a później nawet tytuł książęcy.
Do (...) interesujących zabytków architektonicznych, świadczących o bogatej przeszłości gminy, zaliczyć należy zespół pałacowy Bełżeckich z I poł. XIX w. w którego skład wchodzi klasycystyczny pałac w Trzeszczanach, pochodzący z XIX wieku, z oficyną, spichlerzem, stajniami i budynkiem mieszkalnym, usytuowany w rozległym parku krajobrazowym, także z XIX wieku, w stylu angielskim. [źródło] 

Na stronie parafialnej wymienione są następujące kaplice na terenie parafii:

1. Kościół filialny, pw. MB Bolesnej, w Majdanie Wielkim, z r. 1983.
2. Kościół filialny, pw. św. Floriana, w Chyżowicach, z lat: 1990 - 92
3. Kaplica, pw. MB Różańcowej, w Drogojówce
4. Kapliczki: św. Jana w Trzeszczanach, w Majdanie Wielkim z ok. r. 1946... [źródło]

  

Krzyż, postawiony przy drodze w 1895 roku, jest bez wątpienia figurą katolicką.

Adnotacja:

• wzmianka na temat kapliczki świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Trzeszczany Pierwsze, gmina Trzeszczany, powiat hrubieszowski, województwo lubelskie;
• data wykonania fotografii: 22.08.2020 r., 8.09.2020 r. i 8.11.2025 r.

Oszczów

(...) w tej miejscowości tuż koło granicy z Ukrainą, na skrzyżowaniu dróg stoi ładny kamienny polichromowany Jan N. z 1776 roku. Cokół w formie obelisku, murowany z cegły, tynkowany... [źródło, fotografie z 2008 r.]

 

Barokowa figura świętego Jana Nepomucena z drugiej połowy XVIII wieku. Wprawdzie można się spotkać z informacjami dotyczącymi roku 1772 lub 1776, jednak tymczasem nie udało się jeszcze źródłowo potwierdzić konkretnego roku. Stąd takie, dość ostrożne, "okrągłe" datowanie. Święty Jan Nepomucen stojący na wysokim, murowanym postumencie, u zbiegu dróg prowadzących z Dołhobyczowa w stronę Uśmierza oraz z Oszczowa do Żabcza, niezmiennie czuwa nad wsią. [źródło, fotografie z 2020 r.]

Adnotacja: 

• figura świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Oszczów, gmina Dołhobyczów, powiat hrubieszowski, województwo lubelskie;
• data wykonania fotografii: 22.08.2020 r. i 8.11.2025 r.

Kościaszyn

Drewniany kościół filialny pod wezwaniem św. Jana Nepomucena, wewnątrz obraz przedstawiający Jana N. w otoku pięciu gwiazd, z krucyfiksem i krzyżykiem na piersi... [źródło, fotografie z lat 2011-2015]

 

Na stronie Kresy Bliskie 20.12.2020 r. opublikowano wpis pt. "O zabytkowej kaplicy pw. św. Jana Nepomucena w Kościaszynie". Poniżej jego obszerny fragment.

Swego rodzaju zabytkowy "rodzynek" rzymskokatolicki pośród grupy dawnych cerkwi katolickich obrządku greckiego - drewniana XIX wieczna kaplica, obecnie kościółek filialny parafii Hulcze znajdująca się w Kościaszynie. Mniej popularny obiekt, jakby nieco pomijany w turystycznych wędrówkach po tutejszej okolicy. Kiedy dokładnie wybudowano kaplicę, tego nie wiadomo. Jednak z całą pewnością wzniesiono ją przed rokiem 1880, bowiem widnieje na mapie opublikowanej w tym właśnie roku. Wzmiankowana jest także w "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" (1883/1882) jako należąca do parafii rzymskokatolickiej w Żniatynie. Według spisu z roku 1880 na 408 mieszkańców wsi oraz 25 obszaru dworskiego około 100 Kościaszynian należało do wyznania katolickiego obrządku łacińskiego. Niewielka, zbudowana w konstrukcji zrębowej, obita szalunkiem pionowym świątynka ulokowana jest na również niewielkim pagórku, pośród drzew, z których przynajmniej część "widziała" za swego roślinnego żywota niejedno. Po północnej stronie kaplicy znajduje się malutka zakrystia. Dach wieńczy mała wieżyczką, zaś w szczycie od frontu, w przeszklonej wnęce zobaczyć można rzeźbę św. Jana Nepomucena najpewniej XIX wieczną, w Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce określaną jako ludową, moim zdaniem inspirowaną sztuką barokową. Przy czym jeżeli jej autor faktycznie był rzeźbiarzem ludowym to nie brak mu było ani talentu ani umiejętności, gdyż kościaszyński św. Jan daleki jest od ludowej prostoty czy wręcz uroczej swoją drogą siermiężności. [źródło, fotografie]

 

Kościaszyn kościół fil. p.w. św. Jana Nepomucena, drewn., 2 poł. XIX, nr rej.: A/627 z 7.06.2006 [źródło]

 

W szczycie drewnianego kościoła pod wezwaniem św. Jana Nepomucena (...), we wnęce za szkłem umieszczono drewnianą polichromowaną rzeźbę św. Jana Nepomucena z XIX wieku... [źródło, wyraźna fotografia] 

 

 

Figura św. Jana Nepomucena umieszczona we wnęce szczytu została tu przeniesiona z kapliczki przydrożnej stojącej we wsi. Według opowiadań mieszkańców wsi w końcu XIX wieku wieś paliła się, ogień doszedł do kapliczki, wiatr zmienił kierunek i część wsi ocalała. Wtedy figurę św. Jana Nepomucena przeniesiono do kapliczki i umieszczono we wnęce szczytu. [źródło]

 

 

Polecam: Karta biała i zielona "Kaplica pw. św. Jana Nepomucena" (odpowiednio z 1987 r. i 1966 r.).

Adnotacja:

• obraz i rzeźba świętego Jana Nepomucena w kościele pod jego wezwaniem, informacja na temat kapliczki;
• lokalizacja: Kościaszyn, kościół pw. św. Jana Nepomucena, gmina Dołhobyczów, powiat hrubieszowski, województwo lubelskie;
• data wykonania fotografii: 22.08.2020 r. i 18.11.2025 r.