Ponik

Podczas wyprawy do Częstochowy miałam szczęście nocować obok figury świętego Jana Nepomucena, ustawionej na ulicy Kosynierów w Poniku.

Na prywatnej posesji przy bocznej drodze do Janowa - skrzyżowaniu ul. Kosynierów i Powstańców Styczniowych, przy stawach na Wiercicy stoi kamienna figura Jana N. na wysokiej kolumnie, 1815 rok. Uszkodzona aureola z pięcioma gwiazdkami, palma. Niedaleko rzeźby miała miejsce zwycięska potyczka powstańców styczniowych z kozakami [źródło]

W narożniku, który tworzą te dwie ulice widoczny jest na terenie posesji wyjątkowy świątek przydrożny. Jest nim ustawiona na okrągłej kolumnie figura św. Jana Nepomucena, ukryta w cieniu wiekowego dębu stanowiącego pomnik przyrody. Datowany na rok 1815 pomnik od lat nie był odnawiany, stąd widniejąca na nim inskrypcja jest już zupełnie nie czytelna. Gdy stawiano w tym miejscu figurę patrona żywiołu wodnego i przepraw rzecznych był tutaj duży staw na Wiercicy, którego zdziczały i zarośnięty trzciną teren był do niedawna widoczny przez załatany już wyłom w kamiennym murze. Rozlewisko to służyło wówczas do kąpieli i tak właśnie zachowali się Kozacy, którzy rano w dniu 7 lipca 1863 roku poustawiali karabiny w kozły i porozbierani weszli do wody. W tym momencie zostali zaatakowani przez oddział Zygmunta, który nocą podszedł do Janowa. Największe spustoszenie wśród zaborców sprawiła kawaleria, która wraz z Adamem goniła ich, aż w okolice dzisiejszego cmentarza. [źródło]

Jest taka legenda w Poniku mówiąca, że statua św Jana Nepomucena przy ul. Kosynierów stanęła na dowód dziękczynienia za urodzone późno dziecko. [źródło]

26 sierpnia roku 1812 o godzinie 6 włościanka Małgorzata Garncarka zamieszkała w Poniku znalazła w kaplicy Jana Nepomucena dziecię powinięte w złe pieluchy w poduszce pstrą podszewką zaszyte... [źródło,  przejechałam obok tej kaplicy (ul. Kielecka, nad Wiercicą), nie zdając sobie sprawy, iż jest to kaplica nepomucka]

Adnotacja:

• figura świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Ponik, gmina Janów, powiat częstochowski, województwo śląskie;
• data wykonania fotografii: 15.07.2019 r.;
• w Poniku urodził się Jan Nepomucen Gniewosz.

Krzemienna

Zupełnie przypadkiem przejeżdżałam przez malutką, podkarpacką wieś, w której dostrzegłam kapliczkę.

W tej wsi ulokowanej przy stawach w dolinie Sanu, przed dworem Bobczyńskich, jest murowana pobielona kapliczka ponepomucka z figurką Chrystusa na miejscu XIX-wiecznej ludowej rzeźby św. Jana Nepomucena... [źródło]

Szkoda, że rzeźby już tam nie ma. Biorąc pod uwagę przeprawę po kładce, która znajduje się naprzeciwko kapliczki, święty Jan Nepomucen miałby w tym miejscu dużo do roboty.

Adnotacja:

• kapliczka ponepomucka;
• lokalizacja: Krzemienna, gmina Dydnia, powiat brzozowski, województwo podkarpackie;
• data wykonania fotografii: 25.01.2020 r.

Mystkowice

W tej miejscowości na granicy dawnego X. Łowickiego, nad rzeką Bobrówką, która najprawdopodobniej była właśnie granicą województw rawskiego (X. Łowickiego) i łęczyckiego, przy drodze nr 703, około 2 km za wsią Chruślin w kierunku Łowicza, stoi Jan w szczerym polu. [źródło]

Adnotacja:

• figura świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Mystkowice, gmina Łowicz, powiat łowicki, województwo łódzkie;
• data wykonania fotografii: 8.06.2023 r.

Borysew

Od strony miejscowości Praga, koło dużego ronda, na prywatnej posesji, na pomalowanym na różowo cokole stoi kamienna polichromowana figura Jana N. pod blaszanym ząbkowanym daszkiem. Jan ma w ręku krzyż i palmę w kształcie ząbkowanej piły... [źródło]

Adnotacja:

• figura świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Borysew, gmina Poddębice, powiat poddębicki, województwo łódzkie;
• data wykonania fotografii: 8.06.2023 r.

Spała

Kapliczka świętego Jana Nepomucena w Spale doczekała się wpisu w Wikipedii.

(...) kaplica przydrożna zlokalizowana we wschodniej części Spały (...), w pobliżu Izby Pamięci Leśników i Drzewiarzy.
Ceglana kaplica stanowi najstarszą, murowaną budowlę Spały. Posadowiono ją w 1877, w pobliżu mostu na strudze Gać (św. Jan Nepomucen jest m.in. orędownikiem podczas powodzi i patronem budowniczych mostów). Ufundował ją jeden z mieszkańców miejscowości, jako wotum za uratowanie tonącego w młyńskim stawidle syna.
We wnętrzu obiektu stoi figura św. Jana Nepomucena. [źródło]

 

Na stronie Tomaszowskiego informatora tygodniowego pod datą 7.10.2020 znajduje się artykuł pt. "Renowacja spalskiej perełki".
Rozpoczęła się renowacja najstarszego zachowanego obiektu w Spale. Dzięki staraniom parafii (i hojności darczyńców) zabytkowa kapliczka św. Jana Nepomucena i figura patrona odzyskają dawny blask.
Murowana kapliczka z czerwonej licowej cegły została wzniesiona w latach 1877-1878 przez Adama Pająka (do dzisiaj wisi na niej tabliczka z nazwiskiem fundatora i datą 1877). W źródłach czytamy, że A. Pająk postawił kapliczkę w podziękowaniu za uratowanie jego tonącego syna. Miejsce jej usytuowania (nad brzegiem Gaci) nie było przypadkowe.[źródło, fotografia sprzed remontu]

Na stronie fotopolska.ue są zamieszczone fotografie z roku 2020, kiedy to przeprowadzono remont kapliczki.

Na stronie nepomuki.pl zamieszczono poniższy opis i fotografie kapliczki. 

(...) przy moście na niewielkiej strudze Gać znajduje się kapliczka nepomucka z 1877 (inne źródło: 1874) roku, która jest najstarszym murowanym obiektem w Spale. We wnętrzu, na wprost wejścia znajduje się obraz Matki Bożej, a po prawej - dużych rozmiarów postać Świętego, drewniana, polichromowana. Wejście zabezpiecza krata. Nad nim znajduje się kamienna tabliczka z nazwiskiem fundatora - Adama Pająka... [źródło, fotografie sprzed przemalowania]

 

 

Cały czas zastanawiam się, czy rzeźba z moich zdjęć przedstawia tę sprzed remontu.

Poniżej kilka fotografii wnętrza kapliczki.

Adnotacja:

• rzeźba świętego Jana Nepomucena w kapliczce;
• lokalizacja: Spała, gmina Inowłódź, powiat tomaszowski, województwo łódzkie;
• data wykonania fotografii: 7.06.2023 r.

Ceteń

(...) w opuszczonej osadzie myśliwskiej wypasiona kapliczka brogowa o bajecznie wymalowanych elementach. Wewnątrz drewniany ludowy Jan N. o precyzyjnie wykonanych detalach, z palmą kojarzącą się z naszą polską palemką wielkanocną, z paciorkami na czapeczce, z kępkami futerka na brzegach pelerynki. Przepiękny gest trzymania krzyża: jakby był częścią serca... [źródło]

Kapliczka wygląda na odnowioną, z "bajecznie wymalowanych elementów" niewiele zostało. Palemkę też wymieniono. Poza tym wszystko się zgadza, jest nawet okoliczna rzeczka.

Adnotacja:

• kapliczka świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Ceteń, gmina Poświętne, powiat opoczyński, województwo łódzkie;
• data wykonania fotografii: 7.06.2023 r.