Niebieszczany

Kiedyś kapliczka w Niebieszczanach była pomalowana na niebiesko, jej fotografie można zobaczyć na stronie nepomuki.pl.

Mimo że kapliczka zmieniła kolor, nie utraciła nic ze swej urody.

Jest to kapliczka słupowa, przykryta dwuspadowym daszkiem.

Wewnątrz znajduje się polichromowana drewniana rzeźba świętego Jana Nepomucena.

Niestety, jest uszkodzona w dolnej części, co skutecznie maskują sztuczne kwiaty, ustawione w wazonikach. Poza tym lewa ręka świątka wygląda na dorobioną. 

Nazwa miejscowości pochodzi od „mieszkańców terenu wysoko położonego” – niebiańskiego lub od imienia pierwszego właściciela Nano. W 1430 roku był już w posiadaniu Fryderyka Jaćmierskiego, miecznika sanockiego, następnie zaś przeszedł w posiadanie jego synów, którzy zaczęli używać nazwiska Niebieszczańscy. W siedemnastym wieku wieś stała się własnością Drohojowskich a w dziewiętnastym – Wiktorów. 

Dwór Wiktorów wzniesiony początkiem dziewiętnastego. Częściowo murowany, częściowo drewniany, potynkowany. Wzdłuż fasady długi podcieni wsparty na drewnianych słupach. W południowo-zachodnim narożniku prostokątny alkierz. Pierwsze wzmianki o dworze jako „fortalicjum” – dwór obronny pojawiły się w 1408 r. [źródło]

Dworu nie udało mi się zobaczyć z bliska. Skutecznie mnie do tego zniechęcił mały, szczekający bardzo głośno, piesek.

Polecam: Cyfrowe archiwum Jerzego Tura i Barbary Tondos [archiwalne fotografie kapliczki wraz z rzeźbą świętego Jana Nepomucena]. 

 

Adnotacja:

• kapliczka z rzeźbą świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Niebieszczany, gmina Sanok, powiat sanocki, województwo podkarpackie;
• data wykonania fotografii: 25.01.2020 r.

Siemnice

(...) w miejscu, gdzie dziś wznosi się metalowy krzyż był olbrzymi dąb otaczany czcią jako miejsce postoju księcia Władysława Opolczyka wiozącego obraz Czarnej Madonny do Częstochowy. W jego dziupli mogącej pomieścić 6 osób umieszczono figurę Jana N. Obiekt znany jest z obrazu z 1864 roku nieznanego autora. Nic nie wiadomo o późniejszych losach figury - jest możliwe, że trafiła do Czartowca, bo tak przeniesiono rzeźby z cerkiewki, która stała koło dębu, lub Kołaichy (...) gdzie z kolei przeniesiono obraz MB... [źródło]

Na stronie Wożuczyn i okolice zamieszczony jest artykuł pt. "Legenda z Siemnic" [Zamojski Kwartalnik Kulturalny, Nr 1/2008, s. 58-59, Barbara Typek, Nieznany obraz przedstawiający legendę z Siemnic w gm. Rachanie]. Poniżej jego obszerny fragment.

 

Kilka miesięcy temu w moje ręce, przypadkiem dostała się kolorowa kserokopia nieznanego obrazu przedstawiającego legendę z Siemnic. Legenda jest dość dobrze znana i często publikowana. Według niej w 1382r. Książę Władysław Opolczyk wioząc obraz Matki Boskiej z Bełza do Opola, zatrzymał się na odpoczynek w siemnickim lesie. Na czas postoju obraz zawieszono na olbrzymim dębie.
(...) W 1865r. obraz Matki Bożej przeniesiono do nowej kaplicy nad źródłem w Czartowczyku /Gołaicha lub Kołaicha/, gdzie ściągały pielgrzymki. W olbrzymi stary dąb w 1876r. uderzył piorun, niszcząc jego wierzchołek. Miejscowa ludność w pniu drzewa wyciosała olbrzymie wnętrze, które mogło pomieścić 6 osób, a nim umieszczono figurę św. Jana Nepomucena. Pod koniec XIXw. Bronisław Holtzer/właściciel Siemnic od 1863r/. chciał rozebrać ogrodzenie i 9 kamiennych kolumn, ale mieszkańcy sprzeciwili się temu. Dziś ani cerkiew, ani dąb już nie istnieją. W miejscu gdzie dawniej stały, na pamiątkę wznosi się metalowy krzyż, a legenda jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. 

(...) Posiadana przeze mnie kserokopia obrazu przedstawia właśnie dąb z umieszczoną na nim kopią obrazu, a przed nimi stojących wieśniaków/od lewej stoi ojciec, pośrodku klęczy matka, obok niej z prawej stoi małe dziecko/. (...) Na odwrocie obrazu znajduje się podpis:

 

[źródło] 

„Zrąb dębu w Siemnicy w powiecie hrubieszowskim, w którym przed 100 laty msze odprawiano 

mal. z natury 1864 r.”

Twórca obrazu nie jest znany. Nie wiem też, kto posiada oryginalny obraz. Do mnie kserokopia trafiła przypadkiem, przekazywana z rąk do rąk wśród mieszkańców okolicy. Wiem tylko, że oryginalny obraz ma pewien Pan, mieszkający gdzieś w Polsce, który kilka lat temu był tu śladami obrazu. [źródło, fotografia obrazu]

Wpis wzbogaciłam o fotografie wykonane w centrum miejscowości. Na stronie Cuda regionu znajduje się fotografia krzyża, stojącego w pobliżu miejsca, gdzie była cerkiew i rósł dąb. 

Polecam: Siemnice Park dworski  

 

Adnotacja:

• obraz, na którym jest dąb, będący kapliczką świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Siemnice, gmina Rachanie, powiat tomaszowski, województwo lubelskie;
• data wykonania fotografii: 11.05.2020 r. i 8.11.2025 r.

Kostarowce

Na stronie eholiday.pl można zobaczyć fotografię, zawartą w materiałach przewodnickich, a wykonaną w latach 70. XX wieku, przedstawiającą nagrobek z rzeźbą świętego Jana Nepomucena.

Na stronie apokryfruski.org umieszczone jest zdjęcie figury, ale bez głowy, która leży obok.

Nastawiona na to, iż zastanę nagrobek w opłakanym stanie, miło się rozczarowałam. 

Rzeźba świętego Jana Nepomucena została w 2018 roku poddana renowacji i ustawiona na cokole na niewielkim wzgórku obok kościoła i cmentarza. Stuletnia figura, wykonana przez kamieniarzy ze Starego Brusna, ma się bardzo dobrze.

Widoczna w tle świątynia to cerkiew greckokatolicka pw. Szymona Słupnika. 
Pierwsza cerkiew w Kostarowcach wzmiankowana była w 1440 roku. Obecną zbudowano w 1872. Jest to świątynia drewniana, orientowana, konstrukcji zrębowej, oszalowana deskami w pionie, trójdzielna. Nad prezbiterium, nawą i wieżą, ośmioboczne, pozorne wieżyczki sygnaturkowe o kopulastych hełmach. We wnętrzu sufity z fasetami. Ikonostas współczesny cerkwi, architektoniczny, odrestaurowany w 1939 roku. [źródło]

Od 1946 r. jest to kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny.

Obok świątyni rośnie dąb, mający 700 lat. Z drugiej strony znajduje się parawanowa dzwonnica, wzniesiona w 1934 roku.

Wzgórze, na którym stoi kościół, zajmuje w znacznej mierze stary i nowy cmentarz.

Adnotacja:

• figura świętego Jana Nepomucena (dawniej rzeźba na nagrobku);
• lokalizacja: Kostarowce, gmina Sanok, powiat sanocki, województwo podkarpackie;
• data wykonania fotografii: 25.01.2020 r.

Żniatyn

Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła. (...). Wzniesiony w r. 1790 z fundacji Jakuba Hadziewicza. Odnawiany m. in. w latach: 1874 i 1925. Barokowy. Położony na wyniosłym wzgórzu w otoczeniu drzew. Orientowany. Murowany z cegły, otynkowany. Nawa prostokątna z węższym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium, przy którym od strony północnej zakrystia, od południowej mniejszy składzik. Przy nawie od zachodu czworoboczna kruchta z w. XX. Wewnątrz nawa rozczłonkowana pilastrami, ponad którymi odcinki gzymsu. Tęcza zamknięta łukiem półkolistym z belką pokrytą ornamentem rokokowym. W prezbiterium sklepienie kolebkowo-krzyżowe, w pozostałych lokalnościach stropy. Chór muzyczny wsparty na dwóch filarach. Zewnątrz ściany o podziale pilastrowe-ramowym. Elewacja frontowa ujęta na narożach ukośnymi szkarpami, zwieńczona falistym szczytem, ze spływami po bokach. We wnękach elewacji frontowej rzeźby śś. Jana Nepomucena i Franciszka (?) barokowe z w. XVIII. Szczyt wschodni trójkątny, rozczłonkowany pilastrami. Dachy dwuspadowe, z ośmioboczną wieżyczką na sygnaturkę nad nawą, kryte blachą. Ołtarz główny barokowy z w. XVIII, z obrazem św. Michała Archanioła z tegoż czasu w zwieńczeniu. Dwa ołtarze boczne koniec w. XVIII. Ambona barokowa koniec w. XVIII. Feretron barokowy z w. XVIII. Trzy krucyfiksy procesyjne o charakterze barokowym. Obraz Ukrzyżowania z przełomu w. XVIII/XIX, przeniesiony z kaplicy w Leszczkowie. Dwa portrety: Jakuba Hadziewicza fundatora kościoła i jego żony, koniec w. XVIII. Epitafium Jana Hadziewicza z datą 1800 (?), kamienne, z zatartym napisem, wmurowane w szkarpę kościoła. Monstrancja klasycystyczna z 1. poł. w. XIX. Kielichy: 1. regencyjny z r. 1739 (być może dawna puszka), przeniesiony ze Starego Sioła; 2. barokowy z r. 1752, ufundowany przez Jacentego Bandnarczyka. Relikwiarz z w. XVIII. Kilkanaście lichtarzy cynowych z przełomu w. XVIII/XIX. Lawaterz miedziany z 2. poł. XVIII.
W dzwonnicy dwa dzwony, jeden z r. 1743, oba z napisami cyrylicą. [źródło]

 

 

 

(...) we wnęce elewacji frontowej kościoła rzeźba niebieskookiego Jana Nepomucena, barokowa, z XVIII wieku. Ostatnio (lato 2008) zakończył się remont elewacji i nisze są puste, ale JN nie zniknęły - zostały zabezpieczone przez ks. proboszcza do renowacji. Stan rzeźby przed renowacją - jak na przebywanie wiele lat w deszczu i śniegu - zadawalający. W drugiej wnęce elewacji frontowej kościoła równie piękna rzeźba nepomukopodobna. [źródło, fotografie]

 

 

 

 

 

  

 

Podczas obu wyjazdów do Żniatyna świątynia była zamknięta. Nie pozwoliło mi to ustalić, gdzie przebywa rzeźba świętego Jana Nepomucena. Być może w kościele. 

 

Polecam: Karta biała "Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła" z 1967 r. 

 

Adnotacja:

• rzeźba świętego Jana Nepomucena w kościele (?);
• lokalizacja: Żniatyn, kościół pw. św. Michała Archanioła, gmina Dołhobyczów, powiat hrubieszowski, województwo lubelskie;
• data wykonania fotografii: 22.08.2020 r. i 8.11.2025 r.