Nepomuckim szlakiem: lipca 2021

Domanowo

Kościół parafialny pw. Boga Wszechmogącego, św. Doroty, św. Urszuli, św. Jana Nepomucena oraz 11. tysięcy Panien i Dziewic, został ufundowany 11 marca 1460 roku, przez Piotra Kota (Kotha), właściciela dóbr domanowskich. W czasie „potopu szwedzkiego” w 1656 roku kościół został zniszczony. Wkrótce zbudowano kolejną świątynię pw. św. Doroty, Przemienia Jezusa Chrystusa i św. Jana Nepomucena, która została konsekrowana na początku XVII w. Trzecią, drewnianą świątynię w Domanowie zbudowano w 1763 roku, staraniem ks. Franciszka Pietraszko, ówczesnego proboszcza i dziekana brańskiego, a także Michała Bogusza. Jej konsekracji dokonał w dniu 2 maja 1779 roku proboszcz bielski ks. Jan Szyjkowski, biskup tytularny Sinope, sufragan łucki na okręg brzeski. W roku 1875 kościół powiększono o tzw. „babiniec”, dodając chór i nową wieżyczkę, staraniem ks. Piotra Kryńskiego.

W głównym ołtarzu umieszczony jest słynący łaskami obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, dzieło Jana Verentiego (ur. 1598 w Padwie) ofiarowany kościołowi w 1648 przez Seweryna Domanowskiego, po śmierci jego żony Anny Kuleszy. W dniu 28 czerwca 2015 bp Tadeusz Pikus, ordynariusz drohiczyński, dokonał koronacji obrazu Matki Bożej – na prawie diecezjalnym oraz kościół parafialny ustanowił Sanktuarium Diecezjalnym Najświętszej Maryi Panny Matki Zbawiciela Naszego Jezusa... [źródło, nieścisłości w datowaniu?]

W kościele św. Doroty Męczenniczki jest drewniana polichromowana rzeźba św. Jana Nepomucena z II połowy XVIII wieku (...), remontowana w 2005 roku kosztem 5800 zł. Autor nieznany, wysokość figury 127 cm. Był obecny na wystawie "Święty Przydrożny"... [źródło]

W kościele św. Doroty Męczenniczki, na wsporniku na zachodniej ścianie, jest drewniana współczesna (?) rzeźba Jana N.... [źródło]

Polecam: Rys historyczny parafii.

Adnotacja:

rzeźby świętego Jana Nepomucena;
lokalizacja: Domanowo, kościół pw. św. Doroty Dziewicy i Męczennicy, gmina Brańsk, powiat bielski, województwo podlaskie;
data wykonania fotografii: 18.03.2021 r.

Dąbrowa-Łazy

Rozczulająca jest dbałość mieszkańców o destrukty rzeźb. Przykładem jest poniższa kapliczka.

Przysadzista ceglana kapliczka z 1950 roku kryje ciekawszy od siebie obiekt - destrukt drewnianej polichromowanej gołogłowej rzeźby Jana N. z XIX wieku. Jest to niezłej klasy figura przedstawiona w barokowej jeszcze manierze (typ figura serpentinata). Brak rąk oraz dolnej partii nie pozwala w pełni cieszyć się walorami rzeźby. Malowanie wtórne - srebrzysta biel, złoto, czerń. Obok ustawiono dziwaczny obiekt - ni to putto, ni to tralka - również posrebrzony. Kapliczka stoi na zachodnim skraju wsi, przy drodze i w bliskości potoku Strużynka...[źródło]

W Dąbrowie-Łazach wart zobaczenia jest wiatrak koźlak - obiekt zamiejscowy Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu.

Adnotacja:

kapliczka z rzeźbą świętego Jana Nepomucena;
lokalizacja: Dąbrowa-Łazy, gmina Szepietowo, powiat wysokomazowiecki, województwo podlaskie;
data wykonania fotografii: 18.03.2021 r.

Rudka

Na jednym z pilastrów na południowej ścianie w kościele Trójcy Przenajświętszej do zobaczenia jest obraz Jana Nepomucena w sukni srebrnej, częściowo pozłacanej, pochodzący kościoła w Mirze (...), przeniesiony tu w końcu lat 40-tych. Jan na klęczkach adoruje krucyfiks, wokół głowy pięć gwiazd, w tle kolumna i draperie oraz świetlista chmura z niewyraźnym wizerunkiem MB... [źródło]

Polecam:

Adnotacja:

obraz świętego Jana Nepomucena w kościele pw. Trójcy Przenajświętszej;
lokalizacja: Rudka, ul. Ks. M. Badowskiego 1, gmina Rudka, powiat bielski, województwo podlaskie;
data wykonania fotografii: 18.03.2021 r.

Pietkowo

W odległości około 1 km od kościoła i tyleż od pałacu, na innym wzgórzu, przy skrzyżowaniu dróg z Wilkowa do Pietkowa oraz z Wólki Pietkowskiej do Poświętnego ustawiona została wysoka na około 4m, murowana kapliczka w formie latarni zmarłych. Do tego skrzyżowania doprowadzono też inne drogi – prowadzącą od pałacu do cegielni położonej w lesie Zwierzyniec oraz prowadzącą z folwarku Łukawica do folwarku Turek. Powstało w ten sposób (...) skrzyżowanie promieniście rozchodzących się ośmiu dróg, które zostały obsadzone drzewami – później w XIX w. miejsce to nazywano Gabrysinem. [źródło]

(...) wysoka murowana bielona kapliczka w postaci słupa zdobionego płycinami, najwyższa ażurowa, a wewnątrz drewniana figurka Jana. [źródło, czytelna fotografia rzeźby]

Kapliczka ustawiona jest koło spichlerza z końca XIX wieku. Poniżej ciekawostka na jego temat.

Spichlerz to duży, murowany z czerwonej cegły budynek stojący na skrzyżowaniu drogi wojewódzkiej nr 681 z Łap do Brańska z drogą z Daniłowa Dużego do Wilkowa Starego. Spichlerz jest obiektem zabytkowym (z 1890 roku), należącym niegdyś do zabudowań dworskich. Obecnie został zaadaptowany na klub z dyskoteką. Początkowo własność GS „Samopomoc Chłopska”, później prywatna. Klub ten pod nazwą „Perfekt”, był jednym z ważniejszych punktów podlaskiego „zagłębia” muzyki disco polo. Po zamknięciu w 2003 roku, zmianie właściciela i generalnym remoncie, klub otwarto ponownie 16 kwietnia 2006 pod nazwą „Euforia” [źródło]

Adnotacja:

kapliczka świętego Jana Nepomucena;
lokalizacja: Pietkowo, gmina Poświętne, powiat białostocki, województwo podlaskie;
data wykonania fotografii: 18.03.2021 r.

Sterdyń

(...) kościół w stylu późno-barokowym wznieśli w latach 1776-1783 ówcześni dziedzice Sterdyni – generał wojsk koronnych Antoni hr. Ossoliński (zm. 20 maja 1776 r.), starosta sulejowski (ok. 1771-1776) oraz jego syn Stanisław z Tęczyna hr. Ossoliński (zm. po 1824), starosta sulejowski (1788-1795), a także żona (od 1786) Józefa z Morsztynów (zm. po 1807). Nowy kościół konsekrował w dniu 2 czerwca 1811 roku ks. Wojciech Leszczyc Skarszewski (zm. 12 czerwca 1827 r.), biskup lubelski (1805-1824). W 1842 roku przeprowadzono gruntowną restaurację świątyni, a w 1887 roku, kosztem ówczesnych właścicieli Sterdyni: Ludwika Górskiego h. Boża Wola (1818-1908) i jego żony Pauliny z hr. Krasińskich h. Ślepowron (1816-1893), w miejsce starych zniszczonych, zbudowano dwie nowe wieże...

Ks. Henryk Ignacy Przeździecki (1875-1939), biskup podlaski czyli siedlecki (1918-1939), dnia 17 sierpnia 1932 roku erygował w pałacu kolatora parafii sterdyńskiej Franciszka Kazimierza Wandalina hr. Krasińskiego (1887-1973) i jego żony (od 1913) Izabeli Marii Potockiej kaplicę publiczną (oratorium publicum).

W 2003 roku staraniem ks. kan. Jana Terleckiego (prob. 2003-2011) zostały wykonane nowe, kamienne schody do kościoła, a w 2004 roku nowa, marmurowa posadzka na prezbiterium. W latach 2005-2006 odrestaurowano wnętrze świątyni oraz elewację zewnętrzną i fronton. Staraniem obecnego proboszcza ks. kan. dr. Zbigniewa Rycaka w 2012 roku – w ramach dotacji z funduszy europejskich – położono wokół kościoła kostkę granitową. [źródło]

Świątynia z dwiema wieżami pomalowana z zewnątrz w kolorach: białym i cytrynowym, ma również jasne wnętrze. Pięknie w nim kontrastuje szarość barokowo ? klasycystycznego z końca XVIII w ołtarza głównego i ambony z odcinającymi się od nich pozłacanymi elementami dekoracyjnymi. W centrum tego ołtarza znajduje się obraz patronki namalowany, jak się przypuszcza przez Franciszka Smuglewicza. A poniżej i powyżej figury świętych: Józefa, Judy, Tadeusza, Mateusza i Jakuba Starszego oraz rzeźby alegoryczne Wiary i Nadziei. Również z tego wieku jest ambona i chrzcielnica. [źródło]

W ołtarzu, w lewej nawie kościoła, jest rzeźba świętego Jana Nepomucena.

Adnotacja:

rzeźba świętego Jana Nepomucena;
lokalizacja: Sterdyń ul. Kościelna 6, gmina Sterdyń, powiat sokołowski, województwo mazowieckie;
data wykonania fotografii: 26.05.2019 r.

Choroszcz

Kapliczka św. Jana Nepomucena pochodzi z przełomu XVIII i XIXw. (...) Oryginalna rzeźba św. Jana wykonana przez nieznanego artystę z uwagi na znaczny stopień zniszczenia została przekazana do zbiorów etnograficznych Muzeum Podlaskiego. Zastąpiła ją nowa, wykonana przez p. Szałkowskiego z Sokółki. [źródło]

W rozwidleniu dróg murowana kapliczka z drewnianą polichromowaną figurą św. Jana Nepomucena z XVIII wieku. Jest to kopia tylko nieco przypominająca oryginalną rzeźbę, dziś przechowywaną w skansenie - Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej w Wasilkowie...

Nową rzeźbę wykonał Piotr Szałkowski z Sokółki, wieloletni prezes białostockiego Oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych (ur. 1938). Oryginał zabrano w roku 2004 na wystawę nepomucką "Święty Przydrożny" w Białymstoku, Ostrołęce i Łomży [nr kat. 11] i nie wrócił on już na swe miejsce... [źródło]

Przy okazji szukania kapliczki świętego Jana Nepomucena można zwiedzić Choroszcz. Jest to miejscowość z bogatą i ciekawą historią.

Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[5]:

zespół klasztorny dominikanów, ul. 9 Maja:

kościół, ob. par. pw. św. św. Jana Chrzciciela i Szczepana, 1753-56, przebudowywany w 1920 i po 1945 r., nr rej.: A-377 z 22.03.1956
dawny klasztor, 1763 r., przebudowywany w XX w., nr rej.: A-378 z 22.03.1956
kaplica, 1756-59, nr rej.: A-379 z 20.10.1966

cerkiew prawosławna pw. Matki Bożej Opiekuńczej, 3 ćw. XIX, nr rej.: A-380 z 12.11.1987

zespół pałacowy Branickich – ob. Muzeum Wnętrz Pałacowych:

pałac, 2 poł. XVIII w., przebudowany po 1956 r., nr rej.: 41 (47) z 22.03.1956
park, 1725-63, przekomponowany w 2. poł. XIX w., nr rej.: 42 (48) z 22.03.1956 oraz A-30 z 24.09.2002 [źródło]

Historię odnalezienia kapliczki oraz piękne zdjęcia Choroszczy można znaleźć we wpisie Grażyny pt. Wokół Biebrzy... szlakiem kapliczek słupowych... Viajando por los alrededores de Biebrza.

Polecam również:

Adnotacja:

kapliczka świętego Jana Nepomucena;
lokalizacja: Choroszcz, ul. Piaskowa, gmina Choroszcz, powiat białostocki, województwo podlaskie;
data wykonania fotografii: 15.05.2021 r.