Figura świętego Jana Nepomucena z Wierzby

Zanim znalazłam figurę, przejechałam całą wieś wzdłuż. Zagadywanie napotkanych ludzi nie dało żadnych rezultatów.


Dopiero, gdy zawróciłam, wśród gęstych tuj ukazała mi się piękna, kamienna rzeźba świętego Jana Nepomucena.



W książce Agnieszki Szykuły-Żygawskiej pt. "Figury świętego Jana Nepomucena w Ordynacji Zamojskiej 1725 - 1944" pod hasłem "Wierzba" [str. 106-107] jest następujący opis:
Kamienna figura  św. Jana znajduje się  w Wierzbie przy trakcie głównym, w sąsiedztwie zabudowań. Stoi na okazałym cokole złożonym z kilku członów. Tworzy go podwójna baza i ustawiony na niej uskokowy cokół z wyrytą pismem i klasycznym kroju inskrypcją fundacyjną z przodu. (...) Cokół jest ujęty z każdej ze stron gzymsowaniem zakończonym w ostry łuk. Z przodu, w środku łuku jest płaskorzeźbiony kielich z liśćmi winnego grona u podstawy. Nad łukiem znajduje się podwójnie uskokowa baza, a na niej figura św. Jana Nepomucena. Święty jest przedstawiony w pozie frontalnej, statycznej, ale dosyć swobodnej. Ma proporcjonalną sylwetkę. Ukazany w lekkim kontrapoście występuje jedną noga do przodu. Na niej opina się sutanna z wyrzeźbionymi guzikami i sięgająca niżej kolan komża o ażurowym wykończeniu.. Nieco krótsza od niej jest stuła przewieszona przez szyję. Koronkowe wykończenie mają też rękawy komży. Opinający ramiona mantolet sięga z przodu wysokości łokci, ukazująz z obydwu stron wywiniętą podszewkę. Z tyłu jest zaokrąglony i nieco dłuższy.



Figura jest dopracowana w każdym calu. Szczególnie zachwyciły mnie zdobienia na neogotyckich łukach cokołu. 





Rzeźbę ufundowało Koło Różańcowe z parafii w Starym Zamościu (do której Wierzba należała) w związku z zakończeniem wojny w 1918 roku, a wykonał Jarosław Nowak, rzeźbiarz pochodzący z Czech, mający swoją pracownię w Lublinie. W Roczniku Lubelskim znalazłam taką wzmiankę na jego temat:
(...) 4 marca 1905 r. Maria wyszła ponownie za mąż za  – Jarosława Nowaka. Drugi małżonek wdowy po Timmem z chwilą ślubu stał się właścicielem zakładu, znacznie go rozbudował i zmodernizował, uruchamiając „pierwszą krajową Fabrykę parową Wyrobów Rzeźbiarsko-Kamieniarskich”. Jarosław Nowak przebywał w Lublinie do około 1920 r., kiedy to wyjechał „prawdopodobnie do Czechosłowacji, pozostawiając zakład żonie i pasierbowi, Romualdowi Timmemu”, jednak wytwarzane tam nagrobki sygnowano jego nazwiskiem jeszcze w latach trzydziestych, a nawet czterdziestych... [źródło, Maria Timme, żona Adolfa Saturnina Timmego, właściciela Zakładu Artystycznego Rzeźbiarsko-Kamieniarskiego w Lublinie]


W Wierzbie jest kilka innych kapliczek, poświęconych Matce Boskiej, do których dotarłam, zanim znalazłam tę właściwą.









Przez wieś przebiega ścieżka rowerowa „Stary Zamość – Pańska Dolina”, która zawiera cztery przystanki. 
Przystanek drugi to „Pomnik pamięci pomordowanych w czasie pacyfikacji wsi Wierzba”. W odwecie za wysadzenie mostu w Ruskich Piaskach, w nocy z 3 na 4 stycznia 1943 roku, Niemcy przeprowadzili pacyfikacje wsi Wierzba. Zastrzelono wtedy 30 osób. Pomnik jest uczczeniem pamięci tych co zginęli. [źródło]




Wierzba jest urokliwą wsią, w której można znaleźć choćby takie "obrazki". Na stronie fotopolska.eu jest kilka ciekawych zdjęć z przeszłości.


Adnotacja:
  • figura świętego Jana Nepomucena;
  • lokalizacja: Wierzba, gmina Stary Zamość, powiat zamojski, województwo lubelskie;
  • data wykonania fotografii: 28.04.2019 r.

Przejeżdżając przez Mniszew

Ponoć kiedyś w tej miejscowości, położonej pomiędzy Wisłą a Pilicą, była figura świętego Jana Nepomucena.


Jadąc w kierunku Warszawy, po prawej stronie drogi DK79, zobaczyłam ładną kapliczkę maryjną.




Kapliczka stoi w niewielkiej odległości od brzegu Wisy, naprzeciwko niej jest ciekawy, stary dom.


Przy wyjeździe z Mniszewa znajduje się kolejna kapliczka, również nie nepomucka.


Kapliczki świętego Jana Nepomucena nie znalazłam (co było do przewidzenia).

Adnotacja:
  • wzmianka na temat istnienia figury świętego Jana Nepomucena;
  • lokalizacja: Mniszew, gmina Magnuszew, powiat kozienicki, województwo mazowieckie;
  • data wykonania fotografii: 25.05.2019 r.

Kapliczka z Putnowic Wielkich

a konkretnie z Przecinka - integralnej części wsi Putnowice Wielkie.


Przy drodze do Aurelina, nad ciekiem wodnym, stoi drewniana, prawdopodobnie ponepomucka kapliczka brogowa, z deskowymi ściankami i otworem od frontu, z około 1900 roku. Niestety nie ma w niej już figury Jana N. [źródło]


Putnowice Wielkie to miejscowość położona w pobliżu rzeki Wełnianki. Na terenie wsi znajduje się mogiła nieznanego żołnierza z czasów II wojny światowej oraz drewniana kapliczka z początków 1900 r. [źródło]





Nie znalazłam potwierdzenia na istnienie rzeźby świętego Jana Nepomucena, ale wydaje się to wielce prawdopodobne. Przemawia za tym sąsiedztwo rzeki Wełnianki i miejsce urodzenia Józefa Zagórskiego, autora kilku nepomuków.

Józef Zagórski – rzeźbiarz ludowy z Putnowic, w połowie XIX w. – prawdopodobnie diak w cerkwi unickiej w Buśnie. Zdołał on wykonać cały szereg wizerunków świętych do kapliczek południowej Chełmszczyzny, m.in. w Busieńcu, Buśnie, Dryszczowie, Kajetanówce, Puszczy, Putnowicach, Raciborowicach, Świerżach... [źródło]

Adnotacja:
  • kapliczka (prawdopodobnie ponepomucka);
  • lokalizacja: Putnowice Wielkie (Przecinek), gmina Wojsławice, powiat chełmski, województwo lubelskie;
  • data wykonania fotografii: 21.05.2019 r.

Kapliczka świętego Jana z miejscowości Zagroby

Ze znalezieniem kapliczki nie było problemów. Wystarczyło w Mniszewie skręcić w lewo z drogi nr 79 na drogę do Warki (nr 736), by po ujechaniu kilku kilometrów zobaczyć piękną, świeżo odnowioną figurę.



Na stronie nepomuki.pl można przeczytać następujący opis.
(...) pod koniec wsi stoi gruba kapliczka w formie umieszczonej na sześciennej bazie kolumny, na której z kolei znajduje się właściwa arkadowa, kryta czterospadowo kapliczka. W trzonie kolumny również jest wnęka, w której znajduje się ludowa 30-centymetrowa drewniana figurka Jana N. z resztkami polichromii (...) 


Opis nie jest już aktualny. Kapliczkę odbudowano w 2017 r. po tym, jak rozpędzony samochód wjechał w nią, zatrzymując się na pobliskim słupie.
(...) rozwalił ją w drobny mak. Na szczęście nikomu nic złego się nie stało. A święty siedział sobie spokojnie na gruzach. Podoba się nasza kapliczka? Kilka tygodni temu została poświęcona. Zamontowano też metalowe rurki. Teraz nam nie wypadnie. [Bardzo dziękuję pani, która udzieliła mi wyjaśnień na temat ostatnich losów kapliczki.]



Adnotacja:
  • kapliczka świętego Jana Nepomucena;
  • lokalizacja: Zagroby, gmina Magnuszew, powiat kozienicki, województwo mazowieckie;
  • data wykonania fotografii: 25.05.2019 r.