Wiadomo, że z 1788 roku pochodziła figura św. Jana Nepomucena usytuowana w zachowanej murowanej kapliczce w Woli Żółkiewskiej. Brakuje informacji na temat jej wyglądu i dziejów powstania. Można tylko przypuszczać, że powstała w związku ze wznoszonym w tym czasie kościołem św. Wawrzyńca w Żółkiewce, z fundacji sędziego ziemskiego chełmskiego Tomasza Stamirowskiego. Sądząc po czasie powstania, być może figura była wykonana w stylu rokoko.[
źródło]
Wola Żółkiewska to wieś położona w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim, w gminie Żółkiewka. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z początków XV wieku.
Przy drodze, w pobliżu dawnego dworu i majątku sędziego ziemskiego chełmskiego Tomasza Stamirowskiego wznosi się piękna arkadowa, murowana kapliczka z datą 1788 r. Została ufundowana przez właściciela majątku w rok po tym, jak gościł u siebie króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Okazją ku temu była trwająca prawie pół roku podróż króla do Kaniowa, polskiego starostwa położonego niedaleko Kijowa, celem spotkania z Katarzyną II Wielką, carycą Rosji. Spotkanie władców nastąpiło na Dnieprze na galerze imperatorowej.
Kapliczka upamiętniająca te wydarzenia, pierwotnie kryta gontem skrywała figurę św. Jana Nepomucena. Obecnie pozostał tylko cokół. Figura prawdopodobnie została skradziona. [
źródło]
(...) w 1787 roku posiadłość w Woli Żółkiewskiej nazywana była zamkiem. Najprawdopodobniej był to raczej okazały dwór z elementami obronnymi.
Najważniejszym wydarzeniem z tego okresu w jej dziejach, był fakt pobytu w rezydencji w dniach 5-6 czerwca 1787 r. króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wizytę upamiętnia między innymi wymurowana rok później kapliczka. Otynkowana, kwadratowa, z trzech stron otwarta arkadami o opilastrowanych narożnikach, została umiejscowiona przy drodze Krasnystaw – Żółkiewka. Wewnątrz niej znajduje się rzeźba św. Jana Nepomucena.
W 1976 roku po raz pierwszy jako właściciel dóbr żółkiewskich pojawia się w dokumentach syn Tomasza – Antoni Stamirowski. 35 lat później sprzedaje je kupcowi lubelskiemu Janowi Weberowi. W 1813 r. w wyniku małżeństwa z córką Webera – Ludwiką Weber de Rittersdorf współwłaścicielem (po śmierci teścia samoistnym właścicielem) Woli Żółkiewskiej staje się Ludwik Preszel. Po śmierci Ludwika majątek w Woli (zwany wówczas Wólką) odziedzicza jego córka Otylia. W 1869 r. zostaje wydzielony z niego folwark Średnia Wieś. [
źródło, tekst z 12.10. 2012 r., pomyłka w dacie 1976?]
I to własnie w Średniej Wsi przy drodze DW 842 stoi pokazana na fotografiach kapliczka. Niestety, bez rzeźby świętego Jana Nepomucena. Obecnie znajduje się w niej kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej.
Adnotacja:
- kapliczka ponepomucka;
- lokalizacja: Średnia Wieś (DW 842), gmina Żółkiewka, powiat krasnostawski, województwo lubelskie;
- data wykonania fotografii: 27.06.2019 r.
