Kryłów

Naprzeciw bramy muru ogrodzenia zespołu reformackiego usytuowana jest piękna rokokowa figura św. Jana Nepomucena umieszczona na wysokim cokole ozdobionym ornamentami z wlotowymi spływami. Figura pochodzi najprawdopodobniej z okresu budowy kościoła i klasztoru Reformatów z około 1768 roku. [źródło]

Kamienna rokokowa rzeźba św. Jana Nepomucena z drugiej połowy XVIII wieku, usytuowana przy dawnym rynku i pozostałościach murów klasztoru ojców reformatów. Figura na postumencie i cokole, pokrytym ornamentem rokokowym, ze spływami wolutowymi po bokach. Bardzo ładnie, płaszczyznowo cięte szaty. Lewą rękę i dolną część krzyża uszkodzili ponoć strzałami UPowcy... [źródło]

Na stronie Pozostałości Klasztoru Reformatów jest obszerne i bardzo ciekawe opracowanie Agnieszki Szykuły pt. "Kto jest autorem figury Jana Nepomucena z Kryłowa?"

W centrum Kryłowa, przy bramie dawnego klasztoru OO. Reformatów znajduje się kamienna figura św. Jana Nepomucena. Jest ona usytuowana na zwężającej się ku górze, zakończonej gzymsem o wklęsłym przekroju, profilowanej bazie. Podstawę dla bazy i stojącej na niej figury stanowi wysoki, zwężający się uskokowy postument.

Według przekazów źródłowych figura pochodzi z ostatniej ćwierci XVIII wieku i została ufundowana przypuszczalnie przez Jeżewskiego lub OO. Reformatów kryłowskich, którym Jan Nepomucen patronował. 

(...) W miejscu w którym znajdował się plac przyklasztorny obecnie znajduje się XVIII-wieczna rzeźba Jana Nepomucena. (...) Św. Jan Nepomucen został przedstawiony w stroju kapłańskim, w sutannie, komży, okrywającym ramiona mantolecie i birecie na głowie. Na jego przedramieniu spoczywa przytrzymywany dłonią krucyfiks, który stanowi odwołanie do szczególnego umiłowania świętego dla Jezusa Chrystusa. (...)

Przypuszczalnie z tego samego czasu pochodzi baza całego przedstawienia. Postument na którym jest usytuowana figura i jej baza ma formę prostopadłościanu, o szerszym licu z przodu i tyłu, i węższym po bokach. Na każdej z jego ścian znajduje się prostokątna, zaokrąglona po bokach i pusta w środku płycina. Opinają go po bokach zawinięte do wewnątrz ślimacznice, z których dolne są szersze a górne węższe. W zwieńczeniu płycin i na zawinięciach ślimacznic umieszczone są trójwymiarowe ornamenty rokajlowe które nadają postumentowi przestrzenności. Ta forma ornamentu jest powtórzona na bazie.

O dobrej jakości rzeźby świadczy swobodna poza świętego, wprawny modelunek odkrytych części ciała: dłoni i twarzy oraz trójwymiarowe, posiadające obłe kształty ornamenty. Św. Jan Nepomucen jest ukazany w przegięciu ciała do przodu, w pozie figura serpentinata. Dłonie są wyrzeźbione z zaznaczeniem paliczków. Świętemu nadano indywidualne rysy twarzy: wystające kości policzkowe, zmarszczki na czole, formowany w podkręcane pukle włosów zarost. Szaty świętego są ukształtowane w ostro załamujące się fałdy. Stylistyka operowania dłutem w partiach szat i odkrytych części ciała wskazuje, że autor figury inspirował się stylem lwowskiej rzeźby rokokowej. Przypuszczalnie znał te dzieła z autopsji. Był wprawnym i utalentowanym twórcą i posiadał już pewne doświadczenie zawodowe. Dodatkową wskazówkę w poszukiwaniach twórcy figury stanowi kształt jej bazy i postumentu.

(...) można przypuszczać, że autor bazy i figury św. Jana Nepomucena z Kryłowa znał wzorniki graficzne z bazami i figurami upowszechnionymi najpierw w Pradze a następnie w Kryłowie. Był to utalentowany twórca, posiadający już pewną praktykę w zawodzie rzeźbiarza, ukierunkowany na styl lwowskiej rzeźby rokokowej.

Niewyjaśnione pozostaje kto jest autorem rzeźby i figury Jana Nepomucena z Kryłowa. Można jedynie przypuszczać, że zostały wykonane przez rzeźbiarza-reformata, który przebywał w Kryłowie, w czasie z którego pochodzi figura. [źródło, fotografie figury]

Na stronie nepomuki.pl można przeczytać, że w Kryłowie jest jeszcze obraz świętego Jana Nepomucena, ale z powodu zamknięcia kościoła nie widziałam go.

Obraz z wizerunkiem Jana N. z II połowy XVIII wieku przekazany w 1808 roku do kryłowskiego kościoła Narodzenia Najświętszej Marii Panny ze skasowanego klasztoru reformatów. Jest to obraz w typie Apoteozy, z klęczącym na obłoku Janem w otoczeniu tłumu aniołków i główek anielskich. Jan trzyma krzyż z palmą, a w drugiej ręce Język. Ciekawa jest aureola, wyobrażono ją jako poświatę w kształcie pięcioramiennej gwiazdy. Najniższy anioł trzyma kłódkę i ma palec przy ustach, inny trzyma Księgę... [źródło, fotografia obrazu]

Fotografia figury świętego Jana Nepomucena zdobi okładkę ksiażki pt. "Historia klasztoru oo. Reformatów w Kryłowie”, autorami której są: Marek Kołcon i Henryk Żurawski. [źródło]

Adnotacja:

• figura świętego Jana Nepomucena oraz obraz w kościele pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny;
• lokalizacja: Kryłów, gmina Mircze, powiat  hrubieszowski, województwo lubelskie;
• data wykonania fotografii: 23.02.2021 r.