Potoki

Zrujnowana kapliczka św. Jana znajduje się we wsi Potoki na Roztoczu, przy drodze z Lubyczy Królewskiej do przejścia granicznego w Hrebennem. Do dziś zachowały się tylko resztki murów z kamienia wapiennego i cegły oraz kamienna, barokowa rzeźba świętego, ale bez głowy. Pomimo zniszczeń, widoczna jest niezła klasa figury, świadcząca o kunszcie rzeźbiarskim autora.
Kapliczka oraz rzeźba pochodzą z lat 70-80 XVIII wieku, a jej fundatorem jest zapewne magnacka rodzina Łosiów będąca właścicielami tej osady. Łosiowie pomimo magnackiej buty, byli hojnymi mecenasami sztuki miłującymi piękno i popierający naukę. [źródło]

Dywagacje, co do identyfikacji kamiennej barokowej bezgłowej rzeźby rezydującej w zrujnowanej kapliczce przydrożnej trwały aż do momentu odwiedzenia tego miejsca w maju 2010. Jan czy nie Jan? Otóż Jan N., i to na 100%. Bardzo malowniczy obiekt, a rzeźba ma niezłą klasę widoczną mimo tak dużych uszkodzeń. Pochodzi z lat 70-80. XVIII wieku, murowana z kamienia kaplica z tego samego okresu. Obiekt wykazuje podobieństwo do kaplicy w Udryczach... [źródło]

 

 

Jeszcze kilka fotografii samej kapliczki.

 

 

Ciekawostką jest (...) zapis jaki znalazł się na karcie cmentarza w Teniatyskach (cmentarz przycerkiewny). Umieszczone zostało w niej zdjęcie figury świętego Nepomucena, dokładnie tego samego i również już bez głowy. „2. Rzeźba św. Jana Nepomucena, przeniesiona z cmentarza po konserwacji (konserwacja w 1988 r. wyk. studenci ASP)”. 1988 rok to jeszcze całkiem niedawno, więc dziwne, że nie można potwierdzić jak i kiedy Nepomucen znalazł się w kapliczce i kto mu pomógł. Najprawdopodobniej musiało mieć to miejsce zaraz po konserwacji, do tego czasu miał przebywać na cmentarzu. Na zdjęciu widzimy go oczywiście bez cokołu. W tym samym czasie konserwacji został poddany nagrobek Karoliny Woronieckiej, który na zdjęciu zachowany jest w znacznie lepszym stanie niż obecnie. W przypadku tego pomnika, w opisie nie wspomina się o przenosinach, więc św. Nepomucen musiał zostać tak jak mówi opis, fizycznie przeniesiony z innego cmentarza na teren w miejsce renowacji, być może pod cerkiew, gdzie stoi wspomniany w tym samym dokumencie pomnik Karoliny Woronieckiej. Pierwsza myśl jaka przychodzi do głowy to zlokalizowany nieopodal drugi cmentarz w Teniatyskach, choć wcale tak nie musi być. Jest to cmentarz głównie greckokatolicki, znajdują się tu również pochówki sugerujące wyznanie rzymskokatolickie. Jest to o tyle istotne, że św. Nepomucen to święty typowo rzymskokatolicki, do tego raczej nie aż tak często ustawiany na grobach, raczej spotkamy go w miejscach zamieszkania. Być może przebył znacznie dłuższą drogę do kapliczki w Potokach, z jakiegoś dalszego cmentarza np. z Kniazi lub ten wspomniany cmentarz mógł być również tylko etapem przejściowym z jakiejś innej miejscowości. [źródło, fotografia rzeźby z 1988 roku]

 

Adnotacja:

• kapliczka świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Potoki, gmina Lubycza Królewska, powiat tomaszowski, województwo lubelskie;
• data wykonania fotografii: 11.11.2019 r.