Czchów

Na rynku w Czchowie znajduje się (...) posąg św. Jana Nepomucena z drewna, w kapliczce w formie daszku na czterech filarach kamiennych, z początku XIX wieku... [źródło]

 

Rynek w Czchowie został wytyczony w połowie XIV w., zgodnie z założeniami stosowanymi przy lokacjach miast na prawie niemieckim. W XVIII w. na rynku stanął pomnik Jana Nepomucena, jako prośba o wstawiennictwo podczas suszy. [źródło]

 

 

Figura Świętego Jana Nepomucena z XVIII wieku chroni mieszkańców zarówno przed ulewami i powodziami, jak i przed suszami. Figura około dwumetrowej wysokości usytuowana jest pod sporym zadaszeniem pokrytym gontem, wspartym przy narożnikach masywnymi, drewnianymi, rzeźbionymi balami. [źródło]

 

 

Rynek w Czchowie został wytyczony w połowie XIV wieku, zgodnie z założeniami stosowanymi przy lokacjach miast na prawie niemieckim: z narożników wychodzą ulice, a w jednym znajduje się kościół. W średniowieczu przez rynek przechodził trakt węgierski, na placu odbywały się jarmarki i inne ważne wydarzenia. W takich miejscach łatwo było o „grzechy języka”, czyli przekleństwa (złorzeczenie), oszczerstwa, kłamstwa, obmowy, plotki, szemranie, osądzanie, szyderstwa, fałszywe przysięgi, bluźnierstwa, donosicielstwo. Ufff, sporo tego…. Przed nimi zaś chronił właśnie św. Nepomucen (...). Bo święty ten był nie tylko obrońcą przed wodą, ale też patronem dobrej sławy i uczciwości. Jego figurę ustawiono więc także na publicznych placach, gdzie miał strzec praworządności.
Blisko dwumetrowa drewniana figura św. Nepomucena z Czchowa pochodzi zapewne z XVIII wieku, choć niektórzy badacze uważają, że jest starsza. Święty jest w stroju kapłańskim i trzyma w dłoniach krucyfiks. Chroni go drewniany daszek kryty gontem, wsparty w narożnikach masywnymi, drewnianymi, rzeźbionymi balami. W kamienny postument wmurowana jest tablica: „Na pamiątkę ocalenia miasta od zniszczeń wojen odnowiono 16 X 1945 r.” [źródło]

 

 

Odnowiona kapliczka św. Jana Nepomucena w Czchowie
Dobiegła końca odnowa kapliczki św. Jana Nepomucena w Czchowie w ramach projektu realizowanego przez Ochotniczą Straż Pożarną w Czchowie, współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków EFRROW w ramach poddziałania 19.2.”Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Z tej okazji, 18 października 2022 r. strażacy z jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej w Czchowie zorganizowali dzień otwarty w ramach operacji pn. „Prace konserwatorsko - restauratorskie oraz roboty budowlane przy zabytkowej drewniano - kamiennej kapliczce św. Jana Nepomucena w Czchowie wzniesionej w I poł. XIX wieku”, mającej na celu zachowanie dziedzictwa lokalnego poprzez prace konserwatorsko - restauratorskie oraz roboty budowlane przy zabytkowej drewniano - kamiennej kapliczce św. Jana Nepomucena w Czchowie wzniesionej w I poł. XIX wieku, będącego obiektem dziedzictwa kulturowego.
(...) Wykonawca omówił szczegółowo zakres prac jaki był wykonywany przy kapliczce tj. zabezpieczenie obiektu przed niszczeniem w przyszłości (szczególnie przed szkodliwym działaniem czynników atmosferycznych) oraz przywróceniem wartości artystycznych kapliczki. Opowiedział o pracach konserwatorskich jakie były wykonane przy figurze św. Jana Nepomucena, przy postumencie figury, przy kamiennych bazach filarów kapliczki oraz przy kamiennych filarach kapliczki. Ciekawostką jest to, że podczas realizacji zadania, przy zagospodarowaniu terenu wokół kapliczki po zdjęciu kostki brukowej, odsłoniły się dalsze elementy pierwotnej kapliczki tj. obramowanie kapliczki z piaskowca oraz dwa stopnie również z piaskowca, które można zauważyć na zdjęciach archiwalnych. Wszyscy uczestnicy spotkania byli zachwyceni kapliczką, która odzyskała swój dany blask. [źródło, stara fotografia]

 

Ciekawe, co miał na myśli autor tekstu z poniższej tablicy, pisząc "średniowieczna"?

W części miejscowości zwanej Piaski, na terenie dawnego folwarku Krasuckich herbu Ciołek, znajduje się kamienna rzeźba Jana N. z 1753 roku. Kontrapost, krzyż na lewym barku, biret, na cokole herb... [źródło]

 

 

 

Figura świętego Jana Nepomucena stoi obecnie na terenie Gospodarstwa Rolnego Farmy Alpak "Jaśkowy Sad".

Nazwa "Jaśkowy Sad" związana jest z kultem Jana Nepomucena, który w południowej Polsce uchodzi za patrona chroniącego przed powodzią. Historyczna figura Jana Nepomucena znajduje się na terenie farmy. Pastwiska "Jaśkowego Sadu" zlokalizowane są w sąsiedztwie dworu rodziny Skarżyńskich, co wiąże się z nadaniem im ziem przez Tadeusza Kościuszkę. Dokument nadania znajduje się na Kopcu Kościuszki w Krakowie. Treści te również stanowią część bloku edukacyjnego. W trakcie spacerów z alpakami, które również należą do oferty "Jaśkowego Sadu'' omawiana jest historia zamku w Czchowie oraz zamku Tropsztyn w pobliskiej Wytrzyszczce. [źródło]

Polecam:  

• Kapliczka św. Jana Nepomucena w Czchowie;
• fotografia rynku z 1958 roku.

 

Adnotacja:

• kapliczka i figura świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Czchów, ul. Rynek (kapliczka), ul. Dworska 2a (figura), gmina Czchów, powiat brzeski, województwo małopolskie;
• data wykonania fotografii: 24.03.2024 r.