Dulcza Wielka_Stara Wieś

Kapliczka Jana N. powstała prawdopodobnie w połowie XIX wieku przy polnej drodze biegnącej dawniej między Starą Wsią, a Zdziarcem, dziś  ulicy Świętego Jana (!). Wzniesiona została z cegły, otynkowana i kryta dachówką, na planie kwadratu, ze szczytem wydzielonym gzymsem i wnęką zamkniętą dwubocznie. Wejście z częściowo oszklonymi drzwiami. W środku rzeźba Jana N. wykonana przez kołodzieja dworskiego Wolaka (...). Kapliczkę, zniszczoną w czasie wojny, odnowiła Aniela Drąg w 1945 roku. Obecnie kapliczka stoi na kawałku ziemi, która należy do Fryderyka i Stanisławy Drąg... [źródło]

 

 

W wiejskim krajobrazie Dulczy Wielkiej, na skraju rozległych pól, rośnie malownicza, samotna lipa. Jej piękno i niezwykłość polega na tym, że nie przypomina innych drzew tego gatunku.
Jest przysadzista, posiada szeroką koronę, a najniższe konary łukowato przeginają się niemal do samej ziemi. Krótki i gruby pień szybko się rozgałęzia na mnóstwo trudnych do policzenia gałęzi czy mniejszych gałązek. Kora na nim jest już spękana, pobrużdżona i ciemnoszarego koloru.
Lipa rośnie na prywatnej posesji, a jej właściciel Tadeusz Kurek jest zdecydowany ustanowić ją pomnikiem przyrody. W krajobrazie typowo rolniczym, pozbawionym większych kompleksów leśnych, a nawet okazalszych drzew, jest swego rodzaju rodzynkiem.
Według ustnego przekazu miejscowej ludności lipa znajduje się na dawnych terenach tzw. pańskich. W połowie XIX w. (w tym właśnie czasie mogła zostać posadzona) majątek, w skład którego wchodziła m.in. Dulcza Wielka, należał do hr. Atanazego Raczyńskiego, zaś po roku 1851 do jego żony ˗ hr. Anny z Radziwiłłów Raczyńskiej. W rodzinie Raczyńskich pozostawał prawie do końca XIX w. [źródło]

Obok lipy znajduje się kapliczka św. Jana Nepomucena, patrona powodzian. Cieszy się on na tym terenie szczególnym kultem. Dulcza Wielka położona nad rzeczką Jamnica narażona była często na jej wylewy. W krajobrazie i tradycji te sąsiadujące ze sobą obiekty stały się nierozłączne ˗ kapliczka ze św. Janem Nepomucenem i lipa jako drzewo opiekuńcze, przynoszące dostatek, cień i miód. Z racji tego sąsiedztwa, drzewo często nazywane jest lipą św. Jana Nepomucena.
Jeszcze jedną, wielką zaletę ma lipa św. Jana Nepomucena ˗ zjednoczyła społeczność lokalną w sprawie ustanowienia jej pomnikiem przyrody, a wcześniej wypromowania na drzewo roku 2020. Zaangażowało się w to działanie wiele różnych instytucji, stowarzyszeń, czy osób prywatnych. Na podkreślenie zasługują przede wszystkim postawa właściciela gruntu, na którym rośnie nasza lipka, i miejscowego regionalisty Andrzeja Ziobronia. To od nich wyszła inicjatywa, aby ustanowić ją pomnikiem przyrody i poprawić jej stan zdrowotny. Oprócz LOP OP firmującej działania związane z lipką Jana Nepomucena zaangażowały się: Stowarzyszenie Nasze MIASTO Radomyśl Wielki, Zespół Szkolno-Przedszkolny w Dulczy Wielkiej, sołtys i rada sołecka Dulczy Wielkiej, LKS Jamnica Dulcza Wielka, rada parafialna z Parafii Trójcy Przenajświętszej w Dulczy Wielkiej, burmistrz i radni z rady miejskiej Radomyśla Wielkiego, nadleśnictwo Dąbrowa Tarnowska i Mielec, Stowarzyszenie Twórców Kultury Plastycznej im. Jana Stanisławskiego w Mielcu. [źródło]

 

Na stronie korso.pl dnia 24.06.2025 roku pojawiła się informacja pt. "Burza powaliła Lipę św. Jana Nepomucena w Dulczy Wielkiej. Drzewo Roku 2020 nie przetrwało nocnej wichury".

Z żalem informujemy, że potężna burza, która przeszła w nocy z poniedziałku na wtorek (z 23 na 24 czerwca) nad powiatem mieleckim, powaliła jedną z najbardziej charakterystycznych i symbolicznych roślin Podkarpacia – Lipę św. Jana Nepomucena w Dulczy Wielkiej.
To właśnie to drzewo zostało wybrane Drzewem Roku 2020 w ogólnopolskim plebiscycie Klubu Gaja i przez lata było dumą mieszkańców oraz miejscem chętnie odwiedzanym przez turystów.
Potężne podmuchy wiatru i intensywne opady deszczu, które towarzyszyły burzy, wyrządziły szkody w wielu miejscach powiatu.
Drzewo od lat rosło obok zabytkowej kapliczki św. Jana Nepomucena, z którą tworzyło wyjątkowy krajobraz. Lipa była nie tylko pomnikiem przyrody, ale też świadkiem lokalnej historii. W jej cieniu odbywały się modlitwy, uroczystości.
W 2021 roku lipa zwyciężyła w prestiżowym ogólnopolskim konkursie, zdobywając tysiące głosów z całej Polski. Reprezentowała nasz kraj także w międzynarodowym plebiscycie na Europejskie Drzewo Roku. [źródło, fotografie]

Polecam: Lipa św. Jana Nepomucena.

Adnotacja:

• kapliczka świętego Jana Nepomucena przy ulicy św. Jana i obok lipy jego imienia, 
• lokalizacja: Dulcza Wielka_Stara Wieś, ul. Świętego Jana 16, gmina Radomyśl Wielki, powiat mielecki, województwo podkarpackie;
• data wykonania fotografii: 15.04.2025 r.