Kapliczka świętego Jana Nepomucena usytuowana jest pomiędzy Domem Ludowym w Bączalu Dolnym a kościołem parafialnym pw. Imienia Maryi. Stoi na działce p. Romana i Kazimiery Kulińskich - Bączal Dolny nr 109. [źródło]
Kapliczka św. Jana Nepomucena wzniesiona została w XIX wieku (1850), podobno nieopodal byłej karczmy. Jest murowana a stylem nawiązuje do budowli klasycystycznych. Wewnątrz kapliczki można zobaczyć figurę św. Jana Nepomucena - figury tego świętego ustawiano często nad potokami i przy skrzyżowaniach dróg. Teren przy kapliczce zdobi uroczy wiejski ogródek z ciekawymi odmianami kwiatów i krzewów. [źródło]
Przez kilka lat od napisania powyższego tekstu ogródek zarósł tak skutecznie, że trudno było się dostać w pobliże kapliczki.
Kapliczka wnękowa, murowana z cegły, pochodząca z około 1860 roku, zdobiona prostymi pilasterkami, z dwuspadowym daszkiem. Dawniej błękitna, dzisiaj biała. Wewnątrz polichromowana figura Jana N. w aureoli, z małym nieoryginalnym krzyżykiem w ręku... [źródło]
Kapliczka ku czci św. Jana Nepomucena jest obiektem murowanym o wymiarach: 1 x 1,3 metra i wysokości ponad 1,9 metra. Od frontu, we wnęce znajduje się drewniana figura św. Jana Nepomucena w stroju kanonika o wysokości 90 centymetrów. Posiada dwuspadowy dach, który chroni leciwe mury kapliczki przez zmiennymi warunkami atmosferycznymi. Do pobielonego obiektu przylega wiejski ogródek, który jest obsadzony kwiatami i krzewami ozdobnymi. Otoczenie schludne i zadbane, o co od samego początku erygowania kapliczki troszczy się rodzina p. Kulińskich - opiekujących się obiektem.
Pierwotnie figura św. Jana Nepomucena znajdowała się powyżej, na górce - ustawiona na ławce, stała w sąsiedztwie karczmy prowadzonej przez rodzinę żydowską. Święty Jan Nepomucen miał w ten sposób zwalczać pijaństwo i rozluźnienie ludzkich obyczajów. Trudno ustalić na kiedy datuje się powstanie owej kapliczki, ponieważ wykaz zabytków nieruchomych gminy Skołyszyn przypisuje lata 1850-1899, ale odkrycie p. Kazimiery przesuwa datę wzniesienia obiektu na rok 1924 i miała być ufundowana w podziękowaniu za ocalenie w trakcie I wojny światowej. Być może wspomniany okres II połowy XIX wieku to lata, kiedy wyrzeźbiono figurę i ustawiono w lokalizacji przy miejscowej karczmie.
Drewniana i polichromowana rzeźba św. Jana Nepomucena co najmniej dwukrotnie była sprofanowana:
1. Przez niepełnosprawnego umysłowo mieszkańca Bączala Dolnego (było to bardzo, bardzo dawno), który wrzucił figurę do płynących kilkanaście metrów dalej wód potoku Młynówka.
2. Kilka lat temu przez nieznanych sprawców. Wtedy rzeźba została wyciągnięta z kapliczki i wrzucona do rowu. Odnaleziona została przez właścicieli posesji. Niestety nie znaleziono krucyfiksu, który zgodnie z tradycją ikonograficzną św. Jan Nepomucen trzyma w dłoni. Atrybut zastąpiono współczesnym krzyżem. Wtedy też odkryto swoistą kapsułę czasu - karteczkę spisaną w 1925 roku i zamontowaną w niedużej niszy u podstawy rzeźby... [źródło]
Na kartce, ukrytej w rzeźbie, napisano [pisownia oryginalna]:
Fundatorowie Kaplicki
Jan i Apolonia Kulińscy A przyczy
nili sie do Fundacyj przez przywiezie =
nie szutru i piasku Wojciech Kozłecki
Jozef Gądek Jan Konieczny Jakób
Zwoliński Franciszek Marszałek
Ludwik Adamik Kapliczka była sta =
wiana w roku 1924 Stawiał ją Jan Ci =
choń z Brzezin Bączale Dólny
Statuła Swiętego Jana była odmalowanaw roku 1925 odmalował ją Franciszek
Adnotacja:
- kapliczka z rzeźbą świętego Jana Nepomucena;
- lokalizacja: Bączal Dolny, gmina Skołyszyn, powiat jasielski, województwo podkarpackie;
- data wykonania fotografii: 13.11.2021 r.
Nepomuk o bogatej historii, szkoda mi tego ogródka, mógłby dalej być pełen kwiatów. A Jana nazwałabym Janem Długoszyim.
OdpowiedzUsuńNiestety, te jałowce są bardzo ekspansywne. Przydomek na Jana słuszny:)
UsuńCiekawy Nepomucen i jego historia.
OdpowiedzUsuńBardzo duże są oczekiwania ludzkie w stosunku do tego świętego i jeszcze to "miał w ten sposób zwalczać pijaństwo i rozluźnienie ludzkich obyczajów."
Wiara w możliwości świętego, a przede wszystkim modlitwa, pomaga w życiu.
UsuńRóżnym ludziom różne rzeczy pomagają w życiu, mnie pomaga wiara w siebie :)
UsuńWiem, że wiara w Boga i możliwości świętych pomaga znaczniej liczbie ludzi borykać się z losem, szanuje to. Jednak do pomocy Nepomucena ustawionego obok karczmy aby dbał o obyczajność, podchodzę z dużym dystansem.
UsuńMój tato miał taką przyśpiewkę:
Po to Pan Bóg dał niedzielę by po tygodniowym trudzie pomodliwszy się w kościele, do karczmiska poszli ludzie"
Mój tato był gorącym katolikiem i pijał tylko kielonek dla towarzystwa, to tak dla jasności sytuacji :)
Ludziom, szczególnie dawnym chłopom i robotnikom potrzebny był Bóg aby wspierał, a alkohol aby znieczulał, bo los ich był raczej marnawy.
Dlatego to powątpiewam czy Nepomucen ustawiony obok karczmy uchronił zbyt wiele osób od deprawacji, nie wykluczam jednak że w jakiś przypadkach to zadziałało.
Dziękuję za podzielenie się swoimi przemyśleniami.
UsuńNepomuka z tak długą szyją chyba tu jeszcze nie było :)
OdpowiedzUsuńChyba nie.
UsuńTu też był błąd w opisie, ale nie zauważyłeś:)
Usuń