Przydonica

Na stromym zboczu doliny Przydonickiego Potoku, zwanego Przydoniczanką, stoi murowana kapliczka domkowa z bardzo ciekawą historią. 

 

O dziejach kapliczki, wyblakłego obrazu i rzeźby świętego Jana opowiedział właściciel domu, którego przodkowie "od zawsze" byli mieszkańcami Przydonicy.
 
 
Obraz, pieczołowicie zabezpieczony szklaną taflą, delikatnie gładzony przez właściciela posesji, miał pochodzić od Jana III Sobieskiego, który, wracając z Wiednia, był tak zadowolony z wyprawy i zwycięstwa, że z radości po drodze rozdawał hojnie dary. Mimo mojej chęci dostrzeżenia zarysu czegokolwiek, oprócz rozmytych plam na płótnie(?) nie widziałam nic szczególnego. Wierzę jednak, że obraz, przekazywany z pokolenia na pokolenie, był bardzo cenny dla jego właścicieli.
 
 
Przełomowym rokiem w dziejach Przydonicy stał się 1683 rok – rok odsieczy wiedeńskiej. Wówczas to król Jan III Sobieski wracając do Krakowa, zmożony trudami wojennymi na odpoczynek wybrał Przydonicę. Zobaczywszy wyludnioną wieś i zadowolony gościnnością jej mieszkańców, rozkazał kilku swym rycerzom osiedlić się w Przydonicy. Żegnając się podarował mieszkańcom wsi obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, który po dzień dzisiejszy słynie z licznych cudów i rzeszy pielgrzymów. [źródło]
 
Był rok 1683, kiedy Jan III Sobieski zwyciężył pod Wiedniem. Wracając do kraju, w mijanych kościołach zostawił dary jako wyraz wdzięczności Bogu i Maryi za otrzymane łaski. Przydonicy ofiarował obraz Matki Bożej czczony w tajemnicach Różańca Świętego i tajemnicy Pocieszenia. [źródło]
 
Obraz Matki Bożej Przydonickiej – czczony w Tajemnicach Różańca Świętego i Tajemnicy Pocieszenia ofiarowany został przez króla Jana III Sobieskiego który wracając po zwycięskiej bitwie pod Wiedniem zostawiał dary w kościołach. W przypadku Przydonicy zostawił ten obraz. Obraz Matki Bożej Pocieszenia, łaskami słynący z tłem imitującym kurdyban z XVII w. znajduje się w ołtarzu głównym rokokowo - klasycystycznym. [źródło, fotografia]


Z rzeźbą świętego Jana Nepomucena, też będącą w rodzinie od pokoleń, związana jest typowa nepomucka legenda. Otóż któregoś roku potok, płynący leniwie doliną, po nagłej i gwałtownej ulewie wezbrał tak, że woda podchodziła do miejsca,  na którym obecnie stoi kapliczka (kilka metrów nad poziomem drogi). Oprócz całej masy kamieni i wyrwanych drzew, przyniósł rzeźbę świętego. Gdy ludzie ją wyłowili, woda zaczęła opadać. Mieszkańcy  w podzięce za uratowanie życia postawili kapliczkę i umieścili w niej świątka. Warto przebywać w jego obecności, można go dotknąć, pogłaskać, gdyż roztacza dobrą aurę.

 
Przez większą część roku Przydonianka to niewielki ciek wodny. Jednak po większych ulewach zamienia się w rwącą rzekę i do Jeziora Rożnowskiego nanosi tony mułu, żwiru i śmieci. [źródło]
 

 
Przy okazji bardzo dziękuję panu, który mnie wpuścił na swoje podwórko, otworzył kapliczkę, opowiedział o jej historii i podzielił się uwagami na temat dbania o nią oraz dobrem, które płynie z jej wnętrza.

 
Krzyż jest współczesny.
 
Polecam: 
 
Adnotacja:
  • kapliczka świętego Jana Nepomucena; 
  • lokalizacja: Przydonica 20 (os. Górna Wieś), gmina Gródek nad Dunajcem, powiat nowosądecki, województwo małopolskie; 
  • data wykonania fotografii: 8.06.2024 r.

Wilczyska

Poniżej drogi nr 981, przecinającej w tym miejscu tory kolejowe, w niedalekiej odległości od rzeki Białej stoi murowana kapliczka typu domkowego.


Na stronie zabytek.pl znalazłam fiszkę adresową z 1988 roku z opisem: "Kapliczka ob.nr 27 przy przej. kolej. murowana 1 ćw. XX w.". Do dokumentacji dołączono fotografię kapliczki. [źródło]

Wnętrze kapliczki wygląda na zaniedbane.

Na pniu, przykrytym ozdobną serwetą, stoi drewniana rzeźba świętego Jana Nepomucena. Postać trzyma w prawej ręce palmę, w lewej książkę(?).



W bliskiej odległości, przy tej samej drodze, stoi zabytkowa kapliczka świętego Floriana, o której można przeczytać w artykułach pt.:
 
Adnotacja:
  • kapliczka świętego Jana Nepomucena; 
  • lokalizacja: Wilczyska, droga nr 981,  gmina Bobowa, powiat gorlicki, województwo małopolskie; 
  • data wykonania fotografii: 16.06.2024 r.

Kunów

Po lewej stronie drogi Nowy Sącz - Mystków, u podnóża niewielkiego wzgórka, na drewnianym słupku wisi kapliczka szafkowa. W niedalekiej odległości płynie potok o nazwie Jamniczka.

 




 
Centralne miejsce zajmuje Chrystus na krzyżu. U jego stóp stoją: po lewej święty Stanisław (Wojciech?, jedynym atrybutem jest mitra), po prawej święty Jan Nepomucen.
 



Adnotacja:
  • kapliczka z rzeźbą świętego Jana Nepomucena; 
  • lokalizacja: Kunów 75, gmina Chełmiec, powiat nowosądecki, województwo małopolskie; 
  • data wykonania fotografii: 15.06.2024 r.

Paszyn_Muzeum Sztuki Ludowej

Na stronie nepomuki.pl zamieszczono opis i fotografie rzeźb świętego Jana Nepomucena twórców ludowych z Paszyna: Anny Padoł i Piotra Kożucha. W tej miejscowości od lat trzydziestu funkcjonuje Muzeum Sztuki Ludowej im. Ks. Edwarda Nitki, (...) gdzie z dużym prawdopodobieństwem wśród 3000 eksponatów są jakieś obiekty nepomuckie. [źródło]


 
Z powodu bycia przejazdem, nie zwiedziłam muzeum, było już zamknięte. Mogłam jedynie podziwiać rzeźby, ustawione w formie "witacza".


Kilkadziesiąt lat temu miejscowy proboszcz ks. Edward Nitka zachęcił paszyńskich parafian, by malowali i rzeźbili. Gromadził wykonane przez mieszkańców przedmioty. Kiedy umierał, było ich ponad tysiąc. Dziś zbiory muzealne to ponad 3 tysiące eksponatów. Fenomen paszyński jest zjawiskiem szeroko omawianym w świecie z punktu widzenia historii sztuki ludowej, antropologii i socjologii. - Nie można do tego zjawiska przykładać stricte estetycznej miary, ale widzieć je trzeba szeroko, jako zjawisko niezwykłe, unikalne w skali co najmniej europejskiej, a tego typu muzeum, jak paszyńskie, nie ma nigdzie - mówił podczas otwarcia placówki po renowacji dyrektor Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu dr Robert Ślusarek. [źródło

 

 

Polecam:

 Adnotacja:

  • rzeźby ludowe świętego Jana Nepomucena;
  • lokalizacja: Paszyn 194, Muzeum Sztuki Ludowej im. Ks. Edwarda Nitki, gmina Chełmiec, powiat nowosądecki, województwo małopolskie;
  • data wykonania fotografii: 15.06.2024 r.

Gromnik

Kościół pw. św. Marcina Biskupa wzniesiony na przeł. XV i XVI wieku gruntownie przekształcony w 1 połowie XVIII wieku. W całości drewniany, o zrębowej konstrukcji ścian korpusu i słupowej wieży, zachowane jest gotyckie prezbiterium, wschodnie partie ścian nawy, zachrystia oraz obramienie okna w ścianie wschodniej prezbiterium, nakryte łukiem tzw. oślego grzbietu. Na pozornym sklepieniu polichromia figuralna z końca XIX wieku.
Ponadto znajdują się tutaj:

  • ołtarz główny, barokowy z obrazem św. Marcina, architektoniczny z bramkami po bokach z pocz. XVIII wieku,
  • ołtarz boczny późnobarokowy Matki Boskiej Różańcowej z XVIII w.,
  • ołtarz boczny ludowo - rokokowy z pocz. XIX wieku,
  • chrzcielnica kamienna - renesansowa z XVII wieku,
  • szafka do chrztu, polichromowana figuralnie z XVII wieku,
  • krzyż z tęczy z XV wieku,
  • ambona późnobarokowa z 2 połowy z XVIII wieku.

Obok kościoła dzwonnica kamienna wolnostojąca zbudowana w 1956 roku. [źródło]

 

 




Barokowa rzeźba Jana N. w kościele św. Marcina Biskupa... [źródło]

    

Polecam:

Adnotacja:
  • rzeźba świętego Jana Nepomucena;
  • lokalizacja: Gromnik, gmina Gromnik, powiat tarnowski, województwo małopolskie;
  • data wykonania fotografii: 16.06.2024 r.