Janówek

Kapliczka w Janówku stoi w ładnych okolicznościach przyrody. Gdyby nie tuje, byłoby idealnie. Pola, zboża, chmury.

Przy drodze do Sztabina stoi drewniana kapliczka domkowa z XIX wieku. Na tablicy fundacyjnej napis: "Dnia 5 lipca Roku 1860 Fundator Andrzej Zagórski z Janówka za dusze zmarłych Familii proszę zmówić 3 Zdrowaś M.". Na innej tabliczce "Odnowili w lipcu 2004 r. Halina i Józef Rzepniccy." Wewnątrz mocno zniszczona, pozbawiona rąk rzeźba Jana N... [źródło]

W artykule Józefy Drozdowskiej pt. "Kapliczki św. Jana Nepomucena na terenie powiatu augustowskiego" [w: Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego nr 12, Białystok 2006, str. 153-155] znalazłam opis rzeźby i fotografie kapliczki z 2005 r.

W Janówku św. Jan Nepomucen czczony jest w kapliczce domkowej, jednej z wielu spotykanych w gminie Sztabin. Kapliczka stoi we wsi, przy drodze brukowanej prowadzącej do Sztabina, z dala od płynącej przez wieś rzeczki Jaminy. W oddali widoczne są zabudowania wiejskie. Kapliczka pochodzi z XIX wieku, o czym informuje znajdująca się na jej frontonie pod daszkiem tablica fundacyjna. Wyryty jest na niej napis z tekstem: Dnia 5 lipca Roku 1860 Fundator Andrzej Zagórski z Janówka za dusze zmarłe Familii proszę zmówić 3 Zdrowaś M.

Kapliczka zbudowana jest z drewna iglastego na planie pięcioboku, przykryta pięciospadowym dachem, pokrytym blachą ocynkowaną przez tutejszych mieszkańców w 1987 roku. Wieńczy go ozdobny pazdur wycięty w belce, zakończony kutym krzyżem o ramionach zdobionych kielichami, wsparty na odwróconym sierpie księżyca. Środek krzyża z odchodzącymi od niego promieniami przykrywa okrągła blaszka. W 2004 roku kapliczka została odnowiona, oszalowano ją deskarni koloru naturalnego drewna, o czym informuje drewniana tabliczka umieszczona na frontonie kapliczki. Wypalono na niej napis następującej treści: Odnowili w lipcu 2004 r. Halina i Józef Rzepniccy.

Wnętrze kapliczki o jednym pomieszczeniu,· ściany z pobielanych bali, także strop belkowy. Na przybitej naprzeciwko okna desce umieszczono mały ołtarzyk z obrazem w brązowej ramie, który przedstawia Niepokalane Serce Maryi, zaś obok gipsowy biały aniołek i niezidentyfikowany, niewielkich rozmiarów świątek, odwrócony tyłem. Możliwe, że jest to niewykończona rzeźba św. Jana Nepomucena, którą próbował po wojnie wyrzeźbić jeden z miejscowych nauczycieli.* Na przeciwległych ścianach kapliczki wiszą obrazy Maryjne. 

W prawym rogu kapliczki, na podłodze, stoi nadwerężona czasem, zniszczona figura św. Jana Nepomucena bez rąk. Święty jest w charakterystycznym dla Nepomucenów stroju, ale bez biretu i jakichkolwiek innych atrybutów. Figura wysmukła, szaty z fałdami ułożonymi podłużnie. Najprawdopodobniej powstała w okresie budowy kapliczki lub wcześniej od niej. O jej autorze nic nie wiadomo.

Stan zachowania kapliczki dowodzi, że okoliczni mieszkańcy interesują się nią. Zachowane figury św. Jana Nepomucena świadczą zaś o tym, że nie jest on całkiem zapomniany. Jeden ze spotkanych mieszkańców opowiedział o kultywowanych jeszcze po wojnie obchodach pól z księdzem, podczas których modlono się przy kapliczkach znajdujących się w tym rejonie. [źródło]

* W przypisie jest następująca informacja: Historię o chłopcu, który pod osłoną wieczoru na wózku przewoził rzeźbę św. Jana Nepomucena z kapliczki do szkoły i o nieudanej próbie odwzorowania jej przez tamtejszego nauczyciela opowiadał Irenie Baturowej regionalista ze Sztabina, p. Roman Gębicz. [źródło, str. 166]
Porównując fotografie wykonane przeze mnie i fotografię nr 6 z cytowanego wyżej tekstu sądzę, że dokończono rzeźbienie figury.

Ciekawe, jaki Jan miał wpływ na powstanie nazwy miejscowości Janówek?

Ładne fotografie kapliczki można zobaczyć na blogu Grażyny I tu i tam... Y aqui y alla we wpisie pt. Suwalszczyzna...

Adnotacja: 

• kapliczka świętego Jana Nepomucena; 
• lokalizacja: Janówek, gmina Sztabin, powiat augustowski, województwo podlaskie; 
• data wykonania fotografii: 15.07.2020 r.